Монгол бичиг хичнээн чухал болох талаар нэгэн баримт дэлгэн учрыг хэлье. Ар Монгол Манж Чин улсад дагаар орохоос өмнө Төвдийг Ойрадын Хошууд аймаг захирдаг байсан тул Манжийн хаанаас Далай ламд явуулсан захидлууд шар торгон дээр монгол бичгээр бичигддэг байснаас нэлээд хэд нь бидний үе хүртэл уламжлагдаж ирсэн. Хятадууд Төвдийн өөрийн орны салшгүй нэгэн хэсэг болохыг нотлохоор эдгээр баримтыг нийтэд саяхан дэлгэн тавьсан билээ. Гарын дор байгаа нэгэн хятад номонд зургаар хэвлэгдсэн ийм нэгэн монгол бичгийн захиаг та бүхэнд толилуулья:
Хуандийн зарлиг:
Баруун этгээдийн үлэмж сайн амгаланд Бурханыг дэлхий дэх Бурханы сургаалийг эрхэлсэн, хамгийг мэдэгч Очир дарь Далай лам дор илгээвэй.
Тэнгэрийн ивээл дор энд энх амгалан. Хамгийг мэдэгч Далай ламын энх амгалан мэндийг сонсож машид баясваа. Зар газар хэдий хол дэх бөхсөөр үргэлжид тасралгүй сайсаар сэтгэхийн тул, тэгэхээр тусалж, Цэрэн лам, Самдан гэлэн эднийг, мэндийг асуухаар илгээвэй.
Эвээр засагчийн арван дөрөвдүгээр он, Зуны сүүл сарын хорин дөрөвнөө.
/1657 оны 6 сарын 24/
Үүнээс үүдээд дүгнэн хэлэхэд:
1. 400-гаад жилийн тэртээх монгол хэл үндсэндээ хэвээрээ. Харин илүү яруу тод байна. Монгол бичиг байгаагүй бол бичгийн соёлын энэ амт шимтийг бид мэдрэхгүй байсан.
2. XVII зуунд Монгол хэл бол евроазид олон үндэстний харилцааны хэл байсаар байсан. Одоогийн англи хэлний үүргийг тухайн бүс нутагт монгол хэл бичиг гүйцэтгэж байжээ. Бидний өвөг дээдэс их хүчирхэг байсны үнэн баталгаа нь үнэн түүхийг тэмдэглэн үлдээсэн монгол бичиг болж байна.
3. Манжууд монгол бичгийг хуулан авч, Далай ламтан хүртэл монгол хэлээр, монгол бичгээр гадаад дэлхийтэй нэвтрэлцэж, олон улсын түүх монгол хэлээр бичигдэж байсан гээд бодохоор бид яавч монгол бичгээ сэргээх юмсaн гэсэн тэмүүлэл өөрийн эрхгүй төрж байна.
4 comments:
Их гоё, урам зориг өгмөөр мэдээ оруулж өгсөнд баярлалаа. Одоо л Монгол хэл, бичгээ өөриймсөж аван хэрэглэж эхлэх цаг даа.
Маш гоё нийтлэл оруулжээ. Баярлалаа таньд. Монгол хэлэндээ анхаарал тавьж санаа зовох нь монгол хүн бидний үүрэг болов уу. Бид Монгол хэл, бичгээ одоо л хэрэглэж эхлэхгүй бол биднээс өөр хүн хэрэглэхгүй, устаж үгүй болох нь.
Баярлалаа. Ёстой нэг ошоож орхиулахаар нийтлэл болсон байна.
Сайхан нийтлэл болжээ. Баярлалаа.
Монгол бичгээ сэргээхийн эхний алхамыг Төрийн бүх бичиг баримт Монгол Бичгээр үйлдэгддэг болчихвол, цааш нийтэд хүрэхэд хялбар болох болов уу,
Post a Comment