Monday, December 10, 2007

Монголын Майкл Жордан


“Harlem Globetrotters” баг анх 1926 онд Нью Йорк хотноо Savoy Big Five нэртэй байгуулагдсан. Тэр цагаас хойш Сагсан бөмбөгийн уран гоё тоглолт, өвөрмөц нарийн техник арга барилыг харуулсан шоу тоглолтуудыг Америк оронд төдийгvй дэлхийг тойрон хийж vзэгчид, хvvхэд залуучуудыг бишрvvлэн сагсан бөмбөгийн спортын гайхамшигийг таниулан сурталчилсаар иржээ. Саяхан 20,000 дахь тоглолтоо хийгээд байгаа энэ алдар хvндтэй багийн олон vеийн тvvхэнд Америкийн vндэсний Сагсан бөмбөгийн холбооны (NBA) шигшээ багуудын сор болсон домогт тоглогчид тоглож байсан төдийгvй мөн энэ багаас анх төрөн гарч алдар нэрээ дуурсгасан өдий төдий мэргэжлийн сагсан бөмбөгчид бий. Энэхvv домогт багийн эгнээнд Ази тивээс анх удаа манай Шаравжамц тэнцэн ороод Америк орон даяар Монголынхоо нэрийг дуурсгаж явна. 2002 онд “Harlem Globetrotters” баг Америкийн 200 хотуудаар “North American Tour” аялан тоглолт хийж яваа юм байна. Энэ дагуу 1 сарын 25, 26-ны өдрvvдэд Оакланд, Сан Францисцо, Сан Хозе хотноо 3 тоглолт болж өнгөрлөө. Энэхvv тоглолтыг vзэж Шараваагаа хөгжөөн дэмжихээр ирсэн Бэй Аэриа хавийн 50 орчим Монголчууд сагсан бөмбөгийн эх нутаг дээр нь сагсан бөмбөгийн гайхамшигт шоу тоглолт vзэхийн зэрэгцээ Шараваатай уулзан ярилцаж хамтдаа зургаа татуулан нэгэн дурсгалт vдшийг баяр хөөр дvvрэн өнгөрvvллээ. Энэ vеэр бидний хэсэг нөхдөд Америк дахинаа Монголын “Shark” хэмээн танигдаж яваа Цэрэнжанхарын Шаравжамцтай Оакланд хотноо уулзан тухалж, чөлөөтэй хөөрөлдөн суух сайхан завшаан олдсон юм. Ингээд сэтгvvлийн уншигчиддаа зориулан (Америк) Шараваатай хийсэн ярилцлагаа товчлон сийрvvлж нийтэллээ.

За тэгээд Америкийг тойрон тоглож яваа гэсэн, очсон газруудын сонин сайхан их л биз дээ, эндхийн агаар ус хэр зохиж байна даа?
Энэ багт ирээд 6 сар болж байна. Он гараад 2002 оны тур тоглолт 1 сараас эхлээд одоо бараг гучаад хотоор тоглоод явж байна. Танай эндхийн цаг агаар их сайхан юмаа. Санасныг бодоход Монголчууд олноороо байдаг юм шиг байна. өнөөдрийн тоглолтыг хvрэлцэн ирж vзсэн Монголчууддаа баярлалаа. vзэгчдийн суудалд намирч байгаа Монголынхоо тугийг олж хараад vнэхээр сайхан санагдаж байсан.

Хэдийнээс эхлэн ямар гэрээгээр энэ багт тоглож эхлэв, ямар шалгуур vндэслэн сонгож авдаг юм бэ?
Эхний удаа 1 жилийн гэрээ хийсэн. Шакил О’Нилийн багш байсан хvн Хятадад болсон Зvvн өмнөд Азийн орнуудын тэмцээн дээр намайг тоглолж байхыг хараад анх сонирхож эхэлсэн юм шиг байсан. Тэр хvн Америкийн Сагсан Бөмбөгийн Академийн ерөнхийлөгчтэй хамт Монголд явж байхдаа миний тоглолтыг дахин хараад энэ багт авах саналаа тавьсан юм. Тэр өдөр бид Япон явахын өмнө сорилтын тоглолт хийж байгаад таарсан, тэгэхэд би яасан ч сайн тоглосон юм бараг шидсэн болгон л ороод байсан. (инээв)

Тэр хvн Америкийн мэргэжлийн сагсан бөмбөгийн лигт бас нэг Монгол гаралтай залууг Хятадын шигшээ багаас урьж аваачсан гэж дуулдсан, Хятадын шигшээгийн хамгийн сайн тоглогч Мөнхбаатар билvv дээ. Тэр Мөнхбаатар гээд өвөр Монгол залуу Лос Анжелес Лейкерз-ийн нөөц багт бэлтгэл хийж байгаад саяхан буцсан гэсэн. Хятадууд хамгийн шилдэг хvнээ бас өгч явуулахгvй байгаа юм. Хятадын шигшээгийн шилдэг тоглогч бол vоан Минг гээд 2.25 см өндөр тоглогч байдаг.

“Сан Франциско Xроникл” сонины 1 сарын 23-ны дугаарт Монголын Майкл Жордан гэсэн дэлгэрэнгvй материал зурагтайгаа гарсан байна. Энэ сонин бол Сан Франциско хотын хэмжээнд өдөр тутам тогтмол гардаг хоёрхон сонины нэг тул маш олон хvн уншиж мэдээлэл авдаг. Ер нь энд тэнд явж байхад ярилцлага сурвалжлага их авав уу?
Бараг очсон газар болгонд л манай багийн талаар том жижиг мэдээ гардаг байх тэр дотор миний тухай бас бичсэн л байдаг гэсэн шvv. Сая Денверт явж байхад тэндхийн сонин дээр мэдээ гарсан гээд Монголчууд ярьж байсан. Америкт ирээд өгсөн хамгийн том ярилцлага бол Спорт Иллюстрайтед сэтгvvлд өгсөн ярилцлага маань юм уу даа. Тэнд зураг хөрөгтэй дэлгэрэнгvй гаргасан байна лээ.

За баяр хvргэе! Америкт төдийгvй дэлхийд томдоо орох сэтгvvл дээр бичигдэнэ гэдэг сайхан хэрэг. өөрийнхөө тухай гарсан материалуудыг уншиж, цуглуулж байна уу?
Боломжоороо авч хадгалдаг. Энэ ажлыг эхнэр маань илvv хийдэг. Би өөрөө тэр болгоныг vзэж харах зав муутай л явна.

Зав гэснээс мэргэжлийн энэ том багийн өдрийн дэглэм, бэлтгэлийн ачаалал зэрэг нь ямар байдаг вэ?
Тоглолтонд гараагvй vедээ өдөрт гурван удаа бэлтгэл хийнэ. Хурд хvчний ерөнхий дасгалуудаас гадна чөлөөт тоглолт, багийн бэлтгэл энэ тэр нь ерөнхийдөө адилхан. Xарин манай баг шоу тоглолт голлон явуулдаг учраас хувийн бэлтгэл, техник арга барилын тал дээр нилээд өвөрмөц ажилладаг. Зуны 21 хоногийн цугларалтын vед өглөө 6 цагт босоод хөнгөн бэлтгэл хийгээд 7 цагт заал руу орж ирээд бvтэн өдөр тэндээ өнждөг гэж хэлж болно. өдөр тvр гарч хоолондоо орж ирээд буцаад бэлтгэл vргэлжилнэ. Орой бэлтгэл тараад хоолоо идээд шууд унтах ёстой. Тэр vедээ гадагшаа дотогшоо харилцах ямарч утас холбоо байхгvй зөвхөн бэлтгэл явагддаг. Бэлтгэлийн ачааллын хувьд бол хvчний бэлтгэл нилээн сайн өгөгддөг.

Энэ багийн хангамж, нөхцөл нь ямар байна. Байр сууц нь тусдаа байдаг юм уу?
Тэмцээний бусад vед гадуур амьдрах байрны асуудлаа өөрөө зохицуулдаг. Байр хөлслөх болон бусад зардалд цаанаасаа мөнгө өгдөг. Авч байгаа мөнгө төгрөгөндөө тааруулаад ямарч байдлаар амьдарч болно. Миний хувьд Феникс хотын төвөөс холгvй өрөө сууц хөлслөөд амьдарч байгаа. өнгөрсөн зун ирээд зуны цугларалтанд гэрээсээ ирж очоод байсан. Тав тухтай амар юм билээ. Бэлтгэлийн vед багийн эмч дасгалжуулагч бvгд хамт байдаг. Хангамжийн тал дээр миний Чех энэ тэнд тоглож явсан vеийг бодвол хамаагvй илvv л дээ.

Танай танилцуулган дээр дасгалжуулагч нь гээд нилээд настай хvний зураг байсан тэр хvний тухай тодруулж ярьж өгнө vv.
Тэр хvн бол Чарльз Харриссон гээд манай дасгалжуулагч. 41 жил энэ багтай явж байгаа. Одоо 69 настай маш туршлагатай тайван дөлгөөн, vг яриа цөөнтэй, олон зvйл яриад байдаггvй, намайг сайн ойлгож дэмждэг хvн. Хааяа -За чи одоо тэр тал дээрээ ингээд ажилла гэх зэргээр зөвлөдөг. Багийнхан тэр хvний vгнээс барагтай бол гарахгvй.

Танай баг ерөнхий шоу тоглолтноос өөр ямар нэгэн тэмцээн уралдаанд оролцдог уу?
Жил жилийнхээ графикаас шалтгаалдаг юм шиг байсан. Энэ жилийн хувьд 4 сарын дунд хvртэл шоу тур тоглолтууд хийнэ. Гэхдээ бид тур тоглолтонд гарахынхаа өмнө NCA (Америкийн Оюутны Сагсан Бөмбөгийн Холбоо)-ийн шилдэг багуудтай хамтарсан бэлтгэл, уулзалт тоглолт хийж байсан.

НБА (Америкийн мэргэжлийн сагсан бөмбөгийн холбоо)-ны нэрд гарсан тоглогч нарaaс хэн нэгэнтэй нь нvvр тулж талбайд гарч vзсэн vv?
Сая бид Фениксд “Phoenix Suns”-ийн vндсэн багтай 2 сар бэлтгэл хийж тоглож байсан.

өө тийм vv хэн хэнтэй талбайд хамт тоглож vзэв дээ
Шон Кемп, Хаким Оладжевон, Сэм Кассел, Роберт Дори, Эвери Жонсон гээд томчуул байсан. Бид дотроо янз бvрээр хуваагдаад холимог багаар тоглож бэлтгэл хийдэг байлаа. Зун цугларалтын бэлтгэл дээр Шон Кемп намайг багтаа авах их дуртай. Хуваагдах болохоор Come in Shark гээд л дууддаг байв.

Ази тивд шигшээ багийн хэмжээнд тоглож байсан бас Чехийн дээд лигийн багт тоглож байсан хvний хувьд энд ирээд тэр томчуулын дунд орж vзээд харьцуулсан ямар сэтгэгдэл төрж байв. Ер нь Америкийн сагсан бөмбөг Азийнхаас хэр хол тасархай яваа юм бэ?
Америкийн аль ч багийн ихэнхи тоглогчид харууд тэдний хурд хvч, бөмбөг эзэмших техник арга барил vнэхээр ондоо л доо. Ялангуяа хурд маш өндөр, нэг мэдэхэд л хажуугаар салхи татуулаад гарна. Тэгэхдээ энэ бvхэн зөвхөн байгалиас заяасан бие махбодийн хvчээр ийм байна гэж vзэж болохгvй, гол нь байнгын бэлтгэл, мэргэжлийн спортын сахилга бат шаардлага маш өндөр бvгд мөнгөөр хэмжигдэнэ, 1 минут хоцорвол $50.00 торгуулах жишээтэй, дээр нь сайн хангамж нөхцөл хэзээд ч vзэгчидээр дvvрэн байх заал талбай гээд зөндөө юм байна.

өнөөдөр тоглолтын дараа Оакландын телевизийн сурвалжлагчид шууд ярилцлага өгч байхыг чинь сая телевизээр vзлээ. Англиар их сайн ярьж байна. Монголд байхдаа Англи хэл хаана заалгаж байв, энд ирээд сургуульд явсан уу, өөрийн чинь хувьд хэлний бэрхшээл гэж одоо байхгvй юм байна даа.

Би Отгонтэнгэр дээд сургуульд сурч байгаад ирсэн. Анх ирээд харуудын ярихыг сайн ойлогдоггvй байсан одоо ч бас зарим яриаг нь ойлгоход их төвөгтэй байдаг. Манайхан надаас бусад нь бvгдээрээ харууд тул хааяа тэдний аялга оруулж ярихаас өөр аргагvй болдог тал бий. Сургуульд энэ тэрийн тухайд тодорхой шийдсэн зvйлгvй гэхдээ эндээ байж байгаад цаашид боломж гарвал улс төрийн чиглэлээр суралцах бодол байна.

Сонин дээрх гарсан танилцуулганд чамайг Англи Орос хэлээр fluently ярьдаг бас нэг Оростой төстэй хэлээр ярьдаг гээд бичсэн байна. Бодвол Чех хэл гэсэн болов уу?
Би Словакийн Братислав хотын дээд лигийн багт жил орчим тоглосон л доо. Чех, Словак хоёр хоорондоо арай ялгаатай ярьдаг. Би бага зэрэг гадарладаг байсан одоо бараг мартаж байна.

Мөрөн дээрээ Монголынхоо далбаа шивсэн зураг чинь сонинд гарсан байсан. Монголдоо байхдаа хааяа тоглолтонд орохдоо гадаад стилээ янз бvрээр өөрчлөөд ордог л байлаа. Нэг удаа Солонгост болсон тэмцээн дээр vсээ урт ургуулчихаад салаалж өнгө өнгөөр будуулчихсан бас болоогvй нэг чихэндээ ээмэгтэй нилээн содон байдалтай талбайд гарч байлаа. Зvгээр л сонирхож тэр шvv дээ. Далбааны хувьд гэвэл талбайд бөөн харуудын дунд ганц Ази яваад л байдаг, Америкийн Ази эсвэл Хятад Солонгос хэн нь ч юм танигдахгvй байх гэж бодоод толгойныхоо боолтон дээрээ далбаагаа зуруулах гэтэл элдэв чимэглэл байж болохгvй гэхээр нь мөрөн дээрээ зуруулаад шивчихсэн юм. (Бид харья гэж байж vзлээ, сvртэй харагдаж байв) Бас ийм нэг сурталчилгаа байж болно биз дээ. (инээлдэв)

Сурталчилгаа гэснээс өнөөдөр Оакланд Коллейзиумд болсон танай шоу тоглолтыг 17.000 хvн vзсэн гэсэн, 1 сараас эхлэн 30 орчим хотуудаар яваад байна гэдэг чинь нэг тоглолтыг дундажаар 10.000 хvн vзнэ гэж бодвол жилдээ дор хаяж 2 сая Aмерикчуудад Монголын тоглогч нэрээрээ улсаа шууд сурталчилна гэсэн vг биз дээ. Энэ бол тэр бvр олдоод байдаггvй том боломж байна.
Тоглолт болгоны дараа vзэгчид манайхныг хvрээлээд авдаг. Гарын vсгээ зурах гээд нэг том ажил байна. Ялангуяа хvvхэд залуучууд бөмбөг, танилцуулга зурагт хуудас зэргийг бариад шаваад зогсчихдог, ихэнхи дээр нь зурж өгөөд л гарахаас өөр аргагvй болдог. Сонин хэвлэлийнхэн хvртэл хамт зургаа авхуулах гээд хvрээд ирнэ. Миний гарын vсэг зураг одоо овоо хэдэн Америк айлд очсон байхаа.(инээв)

жич:(Сан Францискогийн Cow Palace-д бидний vзсэн тоглолтын дараа эдний багийнхан vзэгчидээр хvрээлvvлэн гарын vсгээ зурж зогссоор бараг хагас цаг шахуу болж байсан)

Америкийн мэргэжлийн багт тоглох гэдэг маш хатуу даваа байдаг биз. Танай багаас дээшээ оюутны болон дээд лигийн аль нэгэн багт шилжин тоглох боломж бий юу?
өөрт чинь цаашид энд тоглоно гэсэн ямар төлөвлөгөө байгаа вэ?
Тvvхэндээ бол энэ багаас олон одууд төрж гарч байсан гэдэг, жишээ нь домогт Уйлт Чемберлен байна. Мэргэжлийн багт тоглож байгаад орж ирсэн тоглогчдын хувьд бол хувийн авьяас техникээ нийтэд шоу тоглолт маягаар vзvvлэх, vндсэн бэлтгэл формоо хадгалах зэрэг зорилготой тоглож байна. Гэхдээ бvгд л энд тэндээс уригдан тоглож байгаа хvмvvс. Тэгээд мэдээж шоу гэдэг чинь бизнес л дээ. Мэргэжлийн багууд бол лигийн аваргын дараагаар Free Agent-уудаараа дамжуулан шалгаруулалт зарладаг, энэ vеэр л гол сонголтууд явагддаг юм шиг байсан. Миний хувьд 1995 оны vед ийшээ ирэх нэг боломж гарч байсан тэгээд бvтээгvй юм. Жилийн дараа энд гэрээгээ сунгах эсэхийг одоо хэлэх боломжгvй. Буцах болбол очоод Америкт жил тоглосон тайлангаа эхлээд тавина гэж бодож яваа.

өөрөө Америкт ирээд тоглоод явж байна, эхнэрээ бас авчирсан гэсэн, цаашдаа байнга оршин суух эрхийг нь аваад ирж очоод байх санаа байна уу?
Яахав багийнхаа хуульч энэ тэрээр дамжуулаад хөөцөлдвөл болохгvй ч юу байхав. Эхний ээлжинд ахыгаа бас дотнын хоёр найзыгаа энд авчрах санаа байна. Тэгээд цаашаа юу хийж болохыг цаг хугацаа харуулна биз дээ.

Ийнхvv бид сагсан бөмбөг төдийгvй эх нутгийн сонин сайхан, Америк орны аж амьдрал гээд энэ тэрийг хөөрөлдөн суусаар нэг мэдэхэд шөнийн 2 цаг болсон байлаа. Маргааш өдөр нь Шараваа маань Сан Франциско, Сан Хозе хотноо дараалсан 2 тоглолттой тул ярилцлагаа өндөрлөж дараах асуултыг тавьсан юм.

За сайхан ярилцлага өгсөн танд их баярлалаа! Манай сэтгvvлийн уншигчид болон Америкт ажиллаж амьдарч байгаа Монголчууддаа зориулан юу хэлэх вэ?
За Калифорнийн Бэй Аэриа хавийн Монголчууд маань намайг сайхан хvлээж авч хөгжөөн дэмжиж их урам дэм өглөө. Америкт байгаа та бvхэн өөрсдийн сэтгvvл гаргаж байгаа явдал их сайхан санагдаж байна. Би ч гэсэн өнөөдрөөс эхлэн “Замдаан” сэтгvvлийн бас нэг уншигч нь боллоо. Алс газар амьдран ажиллаж яваа нийт Монголчууддаа хандаж хэлэхэд бид бvгдээрээ эх орон ард тvмэндээ энэ цагт хэрэгтэй тустай сайн сайхан болгоныг олж нээж дэлгэрvvлэхийн төлөө явцгаая!

За тэр ёрөөл бат орших болтугай! Манай сэтгvvлийн анхны зочин болж урамтай сайхан ярилцлага өгсөн явдалд бид их баярлан билэгшээж байна. Танд спортын өндөр амжилт, амьдралын сайн сайхныг хvсье!

Ярилцлагыг тэмдэглэсэн. Д.Цэрэндорж, Ш.Баатар, Ц.Отгонбаатар, Л.Хашбат, Ц.Энхбаатар, Л.Цогтбаяр


2002 оны 1 сарын 25. Оакланд, Калифорни.

Harlem Globetrotters

400 E. Van Buren St., Ste. 300

Phoenix, AZ 85004-2257

Phone: 602-258-0000

Fax: 602-258-5925

No comments: